Judo do sztuka walki, która narodziła się w kraju kwitnącej wiśni – Japonii. Z tego powodu w tym systemie walki można spotkać wiele japońskich słów. Co ciekawe większość judoków, zamiast tłumaczyć wyrażenia na język ojczysty, nauczyła się japoński słów i do teraz w całym świecie judo stosuje się japońskie nazwy.
A
ashi (asi) – noga
ashi-waza (asi-wadza) – technika nożna
atemi – uderzenia, ataki na wrażliwe miejsca ludzkiego ciała
atemi-waza (atemi-wadza) lub ate waza (ate-wadza) – technika uderzeń
awese-waza (awase-wadza) – technika łaczenia
aweseta ippon – punkt za uzyskanie dwóch waza-ari
ayumi-ashi (ajumi-asi) – krok zwykły, krok spacerowy
B
barai (harai) – zamiatanie, zgarnirnie
basami (hasami) – nożyce
butsukari uchikomi – forma świczenia rzutów
C
chugaeri (ciugaeri) – przewrót, koziołek
D
dan – stopień – w Judo stopień mistrzowski
de – wyjście, wystawienie
do – tułów, również „droga, sposób, osiągnięcie czegoś”
dojo (dzdzio) – miejsce do ćwiczeń Judo
dojime (dodzime) – ściskanie tułowia przeciwnika
E
eri – kołnierz
F
fusegi-kata – sposób obronny
fusensho (fusensio) – walkower
G
gaeri – mały obrót
gaeshi (kaeshi) – kontratak
gake – otoczyć, owinąć, zahaczyć, łamać
garami – uchwyt zamykający, klucz (zapaśniczy)
geiko (keiko) – ćwiczenie
go – pięć, kurs
goshi – biodro
guruma – koło
gyaku (giaku) – odwotny, odwrócony, przeciwny
H
hadaka – nagi, goły
hairi-kata – sposób wejść do trzymania
hajime (hadzime) – początek; w Judo – komenda w walce – naprzód
hakana – spodnie, dolna cześć japońskiego ubioru
hane – skok, sprężyna, skrzydło, wybuchać
hansoku-make – przegrana przez naruszenie przepisów – dyskwalifikacja
hantei –orzeczenie, decyzja (sędziowska)
happo-no kuzushi (happo-no-kudzusi) – wychylenie w ośmiu kierunkach
hara – brzuch
harai – zmiecenie, zgarnięcie, podcięcie
henka – odmiana, zmiana
hidari – lewy
hidari-jigotai (hidari-dzigotai) – lewa poodstawa obronna
hidari-shisentai (hidari-dzigotai) – lewa podstawa naturalna
hiji (hidzi) – łokieć
hiki-wake – remis, walka nieroztrzygnięta
hishigi (hisigi) – łamanie, zmiażdżenie
hiza (hidza) – kolano
hon – zasada
I
ichi (ici) – jeden
ippon – jeden punkt, punkt
J
jigohontai (dzigohontai) – zasadnicza postawa obronna
jigotai (dzigotai) – postawa obronna
jikan (dzikan) – czas
joko – bok, bocznie
ju – zwinny, miękko
judogi (dziudogi) – ubiór do judo
judoka (dzudoka) – uprawiający Judo
juji (dziudzi) – krzyż
ju-jisu (dziudziotsu) – łagodna sztuka, jeden z systemów walki
juno-kata – forma łagodności, forma ćwiczeń judo dla kobiet i młodzieży
jutsu (dziustu) – umiejętności, sztuka, technika
K
kaeshi (gaesi) – kontratak
kaeshi-waza (gaesi-wadza) – technika kontrataku
kaisetsu – wyjaśnienie, wytłumaczenie
kake – w judo: końcowa faza ataku, objąć obchwycić
kami – wierzchołek, górna cześć
kani – krab
kansetsu – staw, więzadło stawowe
karatedo lub karate-jutsu (karate-dziustu) – walka gołymi rękami, system samoobrony z wysp Riukiu
kari (lub gari) – ścinanie, cięcie; w Judo: podcięcie
kataha – jedno skrzydło, połowa
katame-waza (katame-wadza) – chwyty, technika chwytów
katate – jedna ręka
katsu – niewyprucie do przytomności
kawazu-gake – oplatanie nogi przeciwnika
keiko (geiko) – trening, ćwiczenie
keikogi – ubiór do ćwiczeń, strój ćwiczebny (trening)
Kodokan – wielki klub Judo w Tokio
koho-ukemi – pad w tył
koshi (kosi) (w założeniach goshi ) (gosi) – biodro, lędźwie, talia
komi – przeciwko, wewnątrz
koshi-waza (kosi-waza) – techniki biodrowe
kubi – szyja
kumi – chwyt, uchwyt
kumi-kata – sposób uchwytu
kumura (w założeniach: guruma) – koło (u wozu), wóz
kuzure (kudzure) – burzenie, psucie, wariant, odmiana
kuzushi (kudzusi) – niszczenie; w Judo: wytrącanie przeciwnika z równowagi, wychylenia
kyo – grupa
M
ma – rzeczywisty, właściwy, słuszny
mae – przód
maki-komi – zwinąć, zwijać (w), objąć, wyciągać
ma-sutemi-waza (masutemi-wadza) – rzuty z padu atakującego na wprost
mata – pachwina
mate – w Judo: komenda przerywająca na wprost
migi – prawy, prawa strona
migi jigotai (migi dzigotai) – prawa postawa obronna
migi shisentai (migi sidzentai) – prawa postawa naturalna
morote – obie ręce, w dwóch rękach
mune – pierś
N
nage – rzut
nage-no-kata – formy rzutów
nage-waza (nage-wadza) – technika rzutów
nami – średni, zwykły
ne – obalenie, kładzenie
ne-waza (ne-wadza) – technika (walki) w leżeniu
O
o (tylko w założeniach) – wielki, duży
obi – pas
okuri – wysyłanie, wypchnięcie (obie, dwie)
osae-komi – przytrzymanie, trzymanie
osae-komi-waza (osaekimi-wadza) – technika trzymań
osae-komi-toketa – uwolnienie; w Judo: komenda sędziego oznajmująca koniec trzymania
otoshi – obniżenie, opuszczenie, upadek
R
randori – w Judo: rodzaj ćwiczeń
renraku-waza (renraku-wadza) – techniki łączące, kombinacje
renschu-waza – następna technika, seria technik
ritsurei – pozdrowienia (ukłon) w pozycji stojącej
ryu (riu) tylko w założeniach – sposób, szkoła, system
S
sabaki – skręt ciała
sankaku – trójkąt
sasae – podpora, podcięcie, zatrzymanie, zablokowanie
se – grzbiet, plecy
seoi – wziąć na plecy, nieść na plecach
shiho (siho) – cztery boki, wszystkie kierunki
shime-waza (sime-wadza) – technika duszeń, duszenie
shintai (sintai) – posuwanie się do przodu i cofanie się, ruch; w Judo:poruszanie się
shizei – postawa judowa
shisenhontai (sidzenhontai) – zasadnicza postawa naturalna
shisentai (sidzentai) – postawa naturalna
shobu (siobu) – zwycięstwo lub przygana, w sporcie: mecz, spotkanie, walka
sode – rękach
sonu-mama – taka jak w tym stanie; w Judo: komenda „bezruch”
sore-made – aż dotąd, koniec, w Judo: komenda oznaczająca koniec walki
soto – zewnetrzna strona, zewnętrzna część
sumi – róg, narożnik, kąt
suri-ashi (suri-asi) – przesuwanie nogi (nóg); w Judo – jeden ze sposobów poruszania się po macie
sutemi – poświecenie się, ryzykowanie
sutemi-waza (sutemi-wadza) – technika rzutów z właściwym upadkiem, jedna z dwu podgrup nage-waza
T
tachi – pozycja stająca
tachi-rei – sposób pozdrawiania się w pozycji stojącej
tachi-waza (taci-wadza) – technika rzutów w pozycji stojącej
tai – ciało
tai-sabaki – ruchy skrętu i obrotu, panowanie nad ruchami ciała
tandoku renshu (tandoku rensiu) – bez przeciwnika
tani – dolina
tatami – japońska mata
tate – długość, wysokość, podłużny, pionowy, wzdłuż, równoległy
te – ręka
te-waza (te-wadza) – techniki ręczne, jedna z podgrup tachi-waza
tokui-waza (tokui-wadza) – ulubiona technika, najlepiej opanowane rzuty
tombo-gaeri – koziołek, przewrót
tori – branie; w Judo – jeden ze sposobów poruszanie się po macie
tsubame – jaskółka
tsubame-ashi – jaskółcza kontra
tsugi-ashi (tsugi-asi) – dostawienie nogi; w Judo – jeden ze sposobów poruszania się po macie
tsukkomi – pchać
tsukuri – w Judo druga faza ataku
tsuri-komi – połączony ruch pociągania – „wejście” i unoszenie
U
uchi – wnętrze, cześć wewnętrzna
ude – ręka
uke – „odbiorce” – otrzymywanie; w Judo – judoka, który jest partnerem tori
ukemi – w Judo pady i przewroty
uki – postawienie, umieszczenie
ura – odwrotna strona, tył
ushiro (usiro) – tył, tylna strona
atsuri – zmiana, przeniesienie, przejście
W
waza (wadza) – umiejętność, technika, sprawność
waza-ari (wadza-ari) – niepełny punkt
wakare – być rozdzielonym, być oddzielonym
waki – strona, bok, pacha
Y
yama (jama) – góra
yoko (joko) – bok
yoshi (josi) – dobrze, w porządku; w Judo: komenda wznawiająca walkę, po przerwaniu jej przez sędziego
yudansha (jadansia) – posiadacz stopnia mistrzowskiego – dan
yusei-gachi (jusei-gaci) – wygrana przez przewagę techniczną
Z
zarei (dzarei) – pozdrowienie (ukłon) w pozycji siedzącej
zempa-ukemi (dzempo-ukemi) – pady w przód
zubon (dzubon) – spodnie
